Friday, December 23, 2011

Tuma Kum 40 lai tu ni! 23rd December 1971.

Tuma Kum 40 lai tu ni! 23rd December 1971.

1968 kum Private Dolluang Middle School pan tan 7 ka on zawk te uk zong uk bua zong High School se mundang khua dang kaa ngawl phamaw thong hi.Tua hun laitak U Suakkang se Thuklai Myonee khuai laiaat seam a Zi ka Unu Ni Neam ( Thang Neam-Mid-wife) se Tonzang a sep laitak ahi hi.Kei zong Thuklai kaa tuh daan in Tamdeang pan ka U Cinzadal tawh ka pian na Pu te a khua Thuklai ah ka pai uh le Ka U Suakkang ama Khuang Thuan ( nungsang te Nuneau te khat tawh teang) tawh Laito nuai Inn khan saap khawm in na om hi.Zan khat taam a ka om te ka thin mama zo zo ngawl in a zing te Tonzang koi bang hi ci zong he tuan ngawl se Tonzang ah ka Unu kung pan High School kaa tuh Tedim zuan to se Tonzang mawtaw na om lian luilam se nikhat thu Thuklai pan Tonzang ka theng suak uh hi.

Tonzang se High School nga thak hi a tua kum mama Tan 10 dong a koi phit kum hi sii na sangpatang tam thethei a dei laitak hi a, ka U Dal zong tan sawm kaa tuh ki admit thei sii ka Vungkhai zong nau om sii tanah nuam ka sa mama hi.

Tan 8 zong nuamtak ma zo a Pathian hesuak na tawh Maths distinction tawh ka ong deap hi.Ka Math sia se Sya Tual Ngo hi a ama ma zong Math thiam mama minthang khat hi a, tu dong ma ka mangil thei bua hi.Limkhai Sang Syapi a sep sung khat vei Tedim hong haw luilam a, an ne khawm in Hangke khat tawh lungdam ka ko se kei saang ama lungdam zawlai a hampha ka ki sa mama hi.

Tan 9 zong Tonzang ma kaa kik tuh ka ci laitak Tonzang zato Taihnee Zato hong nga to te Ni Neam post tuh om nawn ngawl tanah Ngam Ngai Health Center ah piangsak hi.Pathian ngealsak na ma hi tuh ve ka uSuakkang zong Tedim Myonee zum ah hong theng to bilbel tanah Tedim ah Tan 9 ka zom hi.A kum kik 1970-71 zong Tedim ma tan 10 zom se Khua pan zong Thangbawk ( Kipkothang- Tedim) zong tan 8 kaa tuh a U Langhcing te kung hong om to tanah ka ngamlum zawhiat uh hi.

Tedim pan khua se ni khat veo ki theng hi tanah sangkhak po le ki cia nuam vadal mama hi.Zingsang Tedim pah kawl tuak mawtaw Thuam mual lamka dong zui leang bang sun nai 1 nai 2 khua ki theng tanah kilawp mama hi.Second term lai huan se December 23 ni zingsang nai 11 ki man tu ta na Thangbawk tawh Lungdam vawt siim a zingteh December 24 ( Vokngaw ni) cia saang tua ni cia tuh ka kiciam uh hi.

Banghang ziam ci le Khua saang pan 24 ni se Lungdam vawt Vok ngaw ni ki ci liang a Vokngaw ni ki hel tuh se kilawp mama hi.

Thangbawk tawh ka kiciam uh bangma koma 2 nguak hi zong cia tuh ka ci uh le Ka Innveang Halka te Sangsia Chaw Uk naupa Thawng Uk a ci sia na kong zui tuh hong ci
te thum pha tuh ci tha ka nga saseam uh hi.

December 23, 1971 Nai 11 laihuan man nga ngaw Inn a, van ki thawi sa teng zam lian ka din uh se Kawl tuak tuh mawtaw teng la ding siat zo/Koma thum peang tawh Lawibawl-Leilum-Sezaang-Dimlo-Hawp pan Thuam lam zui to—Thuam lamka ka thet uh sia Nitak nai 6 kiim sat khuamial vacit tuh kipan zo hi.Kozong kitaa pian ka hi mang tuh ve ka la heak theampo uh sa ka taisuk ngawp uh se Tuisau-Vando-Tuivial dong ma tatsat vet ngawl lasa au zo zen khu hi.

Tuivial khua mual pan Khua na et uh le Khua sung meipui dee Innlak vaak ki ngal mu se toi bang thai liang zen thong hi.Nai 11 khawng Inn theng a Zan vaak te zong a man bek lian Innkuan pui te tawh ki mu se Leitung khankhat sung hun nuam mama khat ci tu dong ka mithaa sung mangmaw lai zen hi.Ka Nu na Aksa taangmaal na huan a tasia ne kawm muanmawk ngawl het ka thet uh thu a lungdam dam daan—hong son se ka bilthaa na tu ma za thei lai-

A Zingsang te Pu Mang – khaih khaih khaih Vok ngo tuh kipan ta vau..ci hong au a U Kaap te Inn Vok ngo tuh hong kuan khua pui te ii upmawk ngawl het hong mu vaat a, lamdang a sak khawng nuam ka sak daan---

Ka Sangka pui Lasa/Laphuak minthang Sai Htee Saing ii – Ka Nolai lai hun bang nga kik thei leng –ci la ka zaak sim hi thu te phawk kikik ingh.

Tuesday, December 6, 2011

U Start Again ( 3rd Step)-Driving License

U Start Again ( 3rd Step)-Driving License

Kawlngam om lai Movie hi zong TV sung hi zong America te thu et te naseam papao /Truck hawl /Zum naseam/Kuli dong ciang na amate Mawtaw ( Car) a ma te na hawl a kuan a cia ci daan veo ki mu kasaap na ih ngam haksat lei hang hi tuh ziam maw ki um zo tatak ngawl daan hi zen hi.Movie sung bek a hi tam ci daan maw..Kawlngam Movie/Video te se tabang daan a hi ngawl pupui zong vawt thei sii maw..)

Topa na lam hong honsak na tawh keima tatak US leitang siik a nasep ka ki pat attak ciang le eima mawtaw tawh kuan/cia ngawl mama a suak thei ngawl a hi hunlam ki tel tatak lei saam hi.

US ka pai ma hong ki vaithaa driving Licence Kawllai tawh ahi zong phamaw bo hong pua hamtang tan ci hong kici na thu ka nung tel saan hi.Licence bek zong hi ngawl a hawl thei takpi tuh zong na kisam lalai hi.

( Ei Kawlngam pan se Mawtaw ih hawl thei bua zong Licence se ol no tak nga thei lalai na Driving Licence son te ki tel khial thei mama thu khat hi.Lawm te khat US hong pai tuh te Driving Licence se thupi mama nei/pua hamtang tan nawng ci ka vaithaak le a hawl zong thiam kul zia? ci hong dongh kik luilam hi.Kei bang ka Kawlngam License se Keima pai ngei mama ngawl a Puno Mangkeuh na Prome a Kah Nyah Nah Myonee Tavuankhaan a sep lai hong vawtsak hi a bangteng kisam ci zong ka he sese bua zen hi.)

Koi bah Driving Licence nga thei tuh ziam ci a Mawtaw zum a dawp a ka pai le – Valid Passport/Visa nei tuh/Na ngam pan Valid Driving License lak thei tuh –tua zawk te Law test ci a US ngamsung Mawtaw hawl te thu le la teng laihuan na on kul tuh hi.hong ci kei zong tateng ma nei siat lei ka hi man LAW Test hong phi khuan hong pia pai lei hi.A ni le cian nawn ngawl a September 1995 sung hi.Kei zong Mawtaw se Khamtung mawtaw/Zangkung /India Calcutta dong khawng ma hawhawl ngei lei tanah ka ki naap mama pong hi.

( Tasia hun lai SS numbat kisam sak ngawl luilam hi. Ka Driver License nga sia lai SS Card nei ngawl lai khi zei)

Law test sia onh zawk te a hawl a tatak test/ phi tuh hi lalai hi.
Law test se Computer tawh phi hi a Questions 20 hong ki dongh a tasia sung pan 3 bek ma ki khial thei a 4 na khial le a taak ki hi pai hi.Mawtaw zum pan Laibu khat a thong hong ki pia a tasia sung study zawk te phi a hi hi.Kawlngam tawh ma a daan tam mama se kibang a hi hang Kawlngam a ki zang ngawl daan zong a khom ma om vavae hi.

Kei zong ki naap pian a ka phi se ka muanmawk saang ol zaw tuh bang hi ka lai ka hen ve Questions 19 na sia ka phi zawk te Computer Screen hong ki lai vadeng se Ong maat se 85 hi a,nang 80 bek nga na hi man taak ni hi…ci hong ki aat na a ki taak hi pai lel hi.
Laivuan cing pa na Zingte hong pai thei ni hi..hong ci a kei zong tu ni 19 na dong theng ka hi te zingciang le ong lel vaak ingh ci se lai mama ka en kik bua hi.

Zingte lawmte ma na paipui kik thei bilbel a, ki naap tatak ma ka phi kik le koi sung Q-19 dong ci thadaa Q-11 na pan ka computer screen ki lai pai vadengg se mark 80 ma nga bek ni hi ma ci kik laleau maw..Tua ni a cing pa na se Mai nipi te phi thei kik pheang tuh ni hi ci lalai maw..a daan se 2 vei phi zawk te ong bua lai le Nipi khat haal bek ki phi thei na hi nginge hi.

Kalai tu sia thu thong laima phatak en kik bua le ci Nipi khat sung ma Mawtaw laibu sia lumlet sitset zawk te ka phi le ka ong ngangaw lei hi.Haleluija!

Kei Kawlgam pan Driving License nei sa ka hi man Learner’s License hong pia ngawl a Driving Test hong hi sak thei pai bilbel hi.

Driving Test se tupapa Nyi Nyi Lwin mawtaw Nissan Sentra Stick Shift ( Gear) tawh ka phi le US a tamzaw Mawtaw se Automatic vive hi tanah hong sit sia Nu zong na hong muang pian hi le kilawm ka sa hi.

Driving test ciang se Stop sign tawlnga / tangtan hong hawlsak/Tangtan nungkiin kik// Block sung tum/Pusuak kik/ Parallel Parking a ci a lamhui khawng ki ngual niitnuut park daan ci teng hong vawtsak hi.

Hong vawtsak teng phatak ma hi thei kasaap ka pusua kik na tuh Left turn na signal ka lak mangil luilam hi.Khamtung khawng signal lak mamaeal om ngawl lel na ki zongsaang pian hi vaak..A hi hah hong piisak Nu na nah awl tatak te signal lak ngawl peuma hawl heak in..ci vaithaa bek a hong ongsak vave bilbel hi.
Praise the Lord!

Tua Driving License ka nga ni se US ngam a kisam mama /nei ngawl a phamaw/Kuama ii vawtsak thei ngawl/Eima le eima hanciam a laivuan a Driving test on sitset zawk te a ki nga hi thong tanah ka lung a dam daan----ka tengat bel se Kawlngam a tan sawm laivuan on /Radio sung pan min hong ki law bang za liangma ki lungdam hi.

License nga na tuh hanciam na teng tawh se Manglai mama zong ki khang/eima le eima kimuan na (confidence) ki nei tuam/thin suakta tuam mama hi.Bek dom ngawl US ngamsung a Driving License se muntheampo a kizang ID thupi bel hi sii hi.

A mawtaw bilbel se eima ki sii ki phu 300 man pan kipan a thein man dong ki a lei thei hi zaw a tha khat sum thalaw tawh zong Mawtaw khat ki nga zo hi tanah akuam po na a nei tuh ma hi ka phawk sasaan a Movie sung khawng a te a takpi vive ma na hi thong ngawl ziam na ci ingh.

Kei zong September, 1995 tha bo nasep ka kipat se December 1, 1995 sia ka thasum khol tawh Toyota Tercel , 1988 Model/ Stick Shift/ Two Door khat $ 1594 cash down ka lei se keima le keima nasia ka kisa liluu ma a Topa hoi lalawm tei ka na cici hi.

Note: US theng khat na kum khat sung Driving License a nga zo bua le kisaap khat nei hi tuh hi..ki ci nuam pian thong napo na a kuama po hanciam tek tuh hi vaak/Mawtaw nei ngawl/hawlngawl a phamaw hi thong tanah maw!!!